Monday, February 24, 2014

با موهای آشفته -۵


کاملیاها و شکوفه‌های آلو
هر دو سپیدند
اما صورتی ِشکوفه‌های هلو
مرا به خاطر گناهم
خجالت نخواهند داد.

یاسونو آکیکو

پی نوشت: گلها نقش مهمی در شعر ژاپنی دارند. بعضی از آنها البته در شکلی سنتی به کار میروند. مثلا گل سپید آلو و کاملیاهای سپید نشانه پاکی هستند. شکوفه‌های ریزان گیلاس نماینده مرگ باشرف و درخت گل‌های صدتومانی نماد زیبایی شهوانی هستند. رنگ گل‌ها خود حکایتی دیگر است. آلو و کاملیای سپید هر دو نشان پاکی و حتی شرافت هستند اما همین گل‌ها اگر قرمز باشند افسون‌گری دوشیزگان را به یاد می‌آورند. صدتومانی سپید هم به خلوص و پاکی پیوسته‌اند اما صدتومانی‌های صورتی و قرمز سمبل زیبایی شگفت‌آور و شهوانی‌اند.یاسونو در شعر بالا به طنز به گناه‌آلود بودن شیفتگی اعتراض می‌کند و ترجیح می‌دهد به جای گلهای شریف و پاک و سفید، گل روستایی درخت هلویی باشد. ( سن فورد و شینودا، ۲۰۰۲)

Friday, February 21, 2014

با موهای آشفته -۴


خونم آتش گرفته‌است:
بمان ! برای شبی از رویا
سرپناه تو خواهم بود
اما زنهار ای مسافر بهاری
تن خدابانو را پس نزن!

یاسونو آکیکو

Thursday, February 20, 2014

با موهای آشفته -۳

موهای بلندم
به آرامی در آب
از هم باز می‌شوند
- پنهانی‌های قلب یک دختر را
هرگز فاش نخواهم کرد.

یاسونو آکیکو

Tuesday, February 18, 2014

با موهای آشفته - ۲


رنگ سرخش را
کدامین میان گل‌های وحشی
 انکار می‌کند؟
پس چرا من دربهار
حس دختری گناهکار را دارم؟

یاسونو آکیکو

Monday, February 17, 2014

با موهای آشفته



زمانی ستاره‌ای نیالوده بود
در آسمان شب
که بدین دنیا فرو افتاد
- حالا زنی‌ است 
با موهایی آشفته.

یوسانو آکیکو


- تصمیم گرفتم ترجمه این شعرها را شروع کنم و این کار را به بعد از نوشتن درباره اینکه از چه‌کسی و چرا مهم هستند، موکول نکنم. حالا به زودی می آیم و درباره‌شان توضیح می‌دهم.

Thursday, February 13, 2014

اشتیاق مشترک


۱- « من در قسمتی چنان دور پرورش یافته‌ام که حتی فرای جایی است که راه بزرگ شرقی پایان می‌گیرد. وه که در آن روزها چه موجود نخراشیده ای بودم! ولی با اینکه در استانی دورافتاده بودم به نحوی چیزی از آن دنیایی به گوشم رسیدکه چیزهایی مثل مونوگاتاری‌ها را در خود دارد. و از آن لحظه به بعد بزرگ‌ترین آرزویم این بود که خودم بتوانم بخوانم. خواهرم، مادرخوانده‌ام و دیگر زنان خانه برای گذراندن وقت گاهی برایم قصه‌هایی از این داستان های بزرگ می‌گفتند. مثلا بخش‌هایی از گِنجی، شاهزاده رخشان اما از آنجا که به حافظه‌شان تکیه می کردند نمی‌توانستند همه آن چیزهایی را که من می خواستم بدانم تعریف کنند و قصه‌هایشان فقط مرا بیشتر کنجکاو می‌کرد. در میانه بی‌صبری‌ام مجسمه‌ بودایی هم‌اندازه من برایم ساختند. وقتی هیچ کس نگاه نمی کرد، آب‌دستی می‌گرفتم و به درون محراب می‌خزیدم، در برابر بودا زانو میزدم و مشتاقانه دعا می کردم که خواهش می کنم طوری ترتیب بده که ما زودتر به پایتخت برویم. جایی که بسیاری از داستان‌ها هستند و لطفا اجازه بده که من تمام آنها را بخوانم ».

                       قسمتی از ساراشینا نیکّی یکی از متون کهن ژاپنی، مربوط به دوره هه‌یان که باز هم به دست زنی درباری نوشته‌شده است.


۲- كتاب حاضر دربردارنده‌ي شرح زندگي و فعاليت‌هاي "خديجه افضل وزيري" ـ پنجمين فرزند بي‌‌بي خانم استرآبادي ـ است كه در خلال آن به تاسيس دبستان دوشيزگان به وسيله‌ي مادر وي اشاره شده است. گفتني است سخن افضل وزيري بسياري از زواياي تاريك تاريخ بي‌صداي زنان را روشن مي‌كند. خاطرات اين زن ايراني دوره‌ي مشروطيت در مقايسه با ساير زنان هم‌عصرش از اين جهت، تفاوت اساسي پيدا مي‌كند كه در زماني كه دختر خردسالي بوده، مادرش بر او لباس پسرانه پوشانده و اسم پسرانه برايش گذاشته و با برادرانش به مدرسه فرستاده تا درس بخواند و پس از اين كه به ناچار مدرسه را براي پيش‌گيري از دردسر مسئولان آن ترك كرده، پابه‌پاي برادرانش براي يادگيري وكسب دانش تلاش مي‌كند، به همين دليل نيز به "افضل" ملقب مي‌شود. 


Tuesday, February 11, 2014

سفره ایرانی


یکی دو روز پیش به کنسرت علیزاده رفتیم. بداهه‌نوازی تار و سه‌تار به همراهی تنبک و کمانچه. قسمت اول برنامه در بیات ترک بود. همین که علیزاده به ساز زخمه زد تصویرها و آدم‌ها در سرم جان گرفتند. درآلبوم قدیمی مادرم عکسی هست احتمالا از یک عروسی. سفره‌ای هست از این سر تا آن سر اتاق دراز خانه آقاجان و مامانی افکنده. عموزاده‌ها و خاله‌زاده‌‌ها، زاد و رود دایی‌ها و عمه‌ها، ریز و درشت، پسر و دختر، بزرگ و کوچک کنار سفره لبخند می‌زنند. با صدای موسیقی مجمعه‌های مسی پر از بشقاب‌های غذا و مخلفات در ذهنم دست‌به‌دست می‌شدند: قرمه‌سبزی و فسنجان روغن انداخته، کباب‌ها ردیف به ردیف افتاده، کاسه‌های ریز ریز ترشی‌ها و سبزی‌خوردن، پیازچه و تربچه گل‌انداخته و ماست که سر سفره همه اراکی‌ها هست.
صدای ساز علیزاده شام خوردن فامیلهایی بود که از یادشان برده‌ام. که هنوز از پای سفره به رقصی بلند می‌شدند. که سینی‌های چایی قندپهلو را می‌گرداندند. عطر نقل بیدمشک در ذهنم بود و طعم شیرینی‌های ریزریز.

بعد انگار پاییز شد و نارنگی‌ها سبز را پوست کندیم. زمستان شد و روی کرسی انار دان کردیم و گلپر زدیم. پدربزرگ قصه جام و آینه و پنبه را برای شب یلدا گفت. بین هر دو ماجرای داستان با صدای کشیده‌ای می‌گفت: بعععععععد
برای قلیان پدربزرگ آتش گیراندم. با صدای موسیقی گل‌های آتش رقصیدند و بالا گرفتند. 
پنبه‌زن آمد و تشک‌ها و بالش‌ها را پنبه زد. رب پختیم و برگه هلو و قیسی خشک‌کردیم. از کناره لواشک‌های خشک نشده ناخنک زدیم. برای عروسی بعدی لباس دوختیم. حتی ناگهان بیرون از همه زمان‌ها، دست مادرم پیش قیچی مرد پارچه‌فروش که لباس عروس آینده‌ام را می‌برید، مشتی شکلات و نقل ریخت.

بچه شدم. آب‌انبار خانه قدیمی دوباره بزرگ شد و پر از شگفتی: دبه‌های ترشی، قرابه‌های سرکه و انگبین و شربت، سبدهای حصیری، حتی پیت‌های حلبی روغن که حالا در آنها خیارشور انداخته بودند و سرشان را گل گرفته‌بودند دوباره زنده شدند.

با دایی کوچکترم به سر بام رفتیم. با روزنامه کیهان و حصیر و سریش بادبادک ساختیم. حلقه‌های دنباله بادبادک مثل نغمه‌های علیزاده بودند. دوباره صف غذاها آمدند: ماست ترش غل‌غل زن، کوکوی سیب‌زمینی، شله‌زرد نذری، روزهای عاشورا... صف سینه‌زن‌ها

بعد انگار در طاقی بازاری بودم. نوری از هشت ضلعی سقف به پایین هشته، کبوتری با نوای شیفته و آشفته سه‌تار پر گرفت و رفت. دل من هم به دنبالش....


خاک و خل


اینجا را چنان خاک و خلی گرفته که نمی‌دانم چه کنم. می‌دانم که می‌خواهم بیشتر بنویسم. پس دوباره شروع می‌کنم:

« می‌خواستم درباره مرگ بنویسم اما مثل همیشه فقط زندگی راهش را به درون گشود.»
خاطرات ویرجینیا وولف، ۱۷ فوریه ۱۹۲۲